Synoniem is gelijkbetekenend?

Enkele blogs geleden had ik het over tegenstellingen. Tegenstellingen die twee duidelijk tegenstrijdige dingen aankaarten, maar die vreemd genoeg toch beide nagestreefd worden. Vandaag wil ik het graag hebben over synoniemen. Want die zijn minstens net zo opmerkelijk!

Volgens de Van Dale is een synoniem een 'woord met (bijna) dezelfde betekenis'. Nou vind ik dit eigenlijk al een bar slechte beschrijving. Een gedegen woordenboek zou mijns inziens nooit definities moeten afzwakken met woorden als 'bijna', 'vaak', 'soms' of 'meestal'. Maar goed, daar hebben we het nu niet over. Synoniemen dus. Zelfde betekenis.

Nu is het zo dat een zelfde 'betekenis' zeker niet altijd 'hetzelfde plaatje' betekent! Elk woord heeft namelijk zijn eigen context en draagt zijn eigen kenmerken, en iedereen heeft zijn of haar eigen referentiekader. Dit geldt overigens al bij één en hetzelfde woord. Als ik zeg 'leeuw', denkt de één aan een schattig leeuwenwelpje in de dierentuin, de ander ziet direct het logo van de ING voor zich en een derde legt meteen de link met Disney's Simba (jep, guilty!)
Uiterst interessant dit! Jammer dat er nog geen mogelijkheid is het 'plaatje in ons hoofd', dat we ons vormen als ons iets gezegd wordt, vast te leggen.

Maar terug naar de synoniemen. Want ik durf aan te kaarten dat ik de Van Dale stiekem toch wel begrijp, met hun 'bijna hetzelfde' synoniem-definitie! Een synoniem is namelijk verre van hetzelfde!
Ik illustreer dit graag aan de hand van de volgende voorbeelden, waarvan de synoniemen officieel gevonden zijn op www.synoniemen.net. Let wel, ook synoniemen.net zwakt hun eigen bestaan al af door de melding: 'woorden die (ongeveer) hetzelfde betekenen als...'. Gaat lekker zo. :)

Een nieuwe trend tegenwoordig zijn de reisblogs. Onbekenden die een heel blog volschrijven over hun reizen. Het profiel van zo'n reisblogger luidt vaak als volgt:

'Ik leef als nomade. Ik heb geen vaste leef- en woonplek. Elke dag begin ik weer vol goede moed aan mijn zoektocht naar de echte levensbehoeftes van de mens.'

Ooh, wat klinkt dit romantisch, hè! Die levensbehoeftes, daar bedoelt deze nomade vast iets mee als 'bezinning' en 'spirituele verrijking'!
Nu dezelfde zin, met een zogenoemd 'synoniem' erin.

'Ik leef als zwerver. Ik heb geen vaste leef- en woonplek. Elke dag begin ik weer vol goede moed aan mijn zoektocht naar de echte levensbehoeftes van de mens.'

Autsch. Opeens wordt helder dat het hier gaat om de échte levensbehoeftes van de mens. Drinkwater en voedsel...
Je kunt dus 'exact hetzelfde vertellen' - volgens synoniemgebruik - en toch een heel ander beeld overbrengen.

Om in de vakantiesfeer te blijven: wat klinkt leuker om te vertellen na je vakantie:

'We hebben urenlang geflaneerd over de boulevard.'
of
'We hebben urenlang gewandeld op het wandeldek.'?

Eerstgenoemde klinkt heerlijk en luxe, terwijl de tweede zin vooral noodzakelijk kwaad doet vermoeden.. Ondanks dat de gewisselde woorden toch echt synoniemen zijn!

Nog een mooie:
'We hebben drie weken doorgebracht in een idyllisch chalet.'
tegenover
'We hebben drie weken doorgebracht in een eenvoudige kooi.'

Echt waar, dit zijn synoniemen! :P

Dus, wat moeten we nu met deze wetenschap? Alle vakantieverhalen met een korreltje zout nemen? Of zelf deze kennis toepassen en je gehele leven romantiseren in de oren van anderen?
Nee, want voor je het weet word je, in het eerste geval, een cynisch, kil mens, of geloof je, bij het tweede geval, uiteindelijk zélf in je geromantiseerde sprookjes, waardoor je het onderscheid tussen echt geluk en 'synoniemgeluk' niet meer weet te vinden.

Mijn tip: pas beide toe wanneer jij denkt dat het nodig is. Vertelt die ene vriend voor het vijfde jaar op rij uitvoerig over dat deze vakantie toch echt 'de meest geweldige reis is', met het 'lekkerste eten ever' en die 'superleuke hotelgenoten waar we dikke vrienden mee zijn geworden'? Korreltje zout. Heb je zelf tijdens de vakantie een koffie verkeerd in een simpel eetcafeetje gedronken, maar was het supergezellig, werd je perfect geholpen door de bediening en was dit een middagje om te koesteren? Maak daar dan voor één keer 'Ik heb een cafe latte in een knusse lounge gedronken' van! ;)

Fun with Food - part 2

Altijd fijn, zo'n actie van de Albert Heijn. (Ha, dat rijmt! Onbewust, echt!) Paar zegeltjes sparen en de tweede persoon mag gratis van een 3-gangen-diner genieten. Daar maken wij uiteraard graag gebruik van!

Deze actie van de Albert Heijn biedt ruime keus in restaurants in Arnhem. Wat goedkopere, wat duurdere; voor ieder wat wils. Vriendjelief en ik besluiten voor Villa Velperweg te gaan. Nog nooit gegeten.

De ontvangst is hartelijk (reserveren was verplicht). We worden naar ons tafeltje gewezen. Mooi naast een grote vaas, die het zicht tussen ons tafeltje en de weg ietwat doorbreekt, waardoor we eigenlijk amper merken dat we naast de drukke Velperweg zitten. Aan de andere zijde van ons tafeltje het mooie grote pand; de villa.

Als de menukaart naast ons tafeltje wordt neergezet, wordt duidelijk vermeld dat wij met onze Albert Heijn-zegeltjeskaart 'gewoon mogen kiezen uit het standaard aangeboden 3-gangen-menu'. Geen apart (karig, kleiner, minder speciaal) menuutje voor het AH-zegeltjes-volk dus. Netjes!
Die menukaart is trouwens wel een punt van vermelding: het is een erg leuk ding - een grote, smalle, houten plank, waarop met krijt alle opties geschreven zijn, inclusief de 3-gangen-menuprijs - maar die plank wordt voor elk gezelschap tegen een aangrenzend tafeltje gezet. Als het rustig is, geen probleem, maar toen alle tafeltjes vol zaten en de laatste gasten de menukaart wensten in de zien.. Ai. Je kan natuurlijk geen grote houten menukaart tegen het tafeltje van reeds gearriveerde/etende/borrelende gasten aanzetten! Een ober ervoer dit probleem zichtbaar ook, maar loste dat praktisch op door een lege stoel schuin naast het tafeltje van het stel neer te zetten en de menukaart daar tegenaan te laten leunen. Goede improvisatie, maar dit was duidelijk wel een puntje waar niet veel eerder stil bij gestaan is door het personeel.

Terug naar het menu. Als pré-hapje gaan we beide voor de 'aperatiefhapjes deluxe'. Ik kies vervolgens voor een carpaccio vooraf (met knapperige kappertjes), een eendenborst (met port-sinaasappelsaus) als hoofd en een citroentrio na. Vriendjelief gaat voor de kreeftenbisque, taartje van pulled pork en rode vruchten (met merengue en vanille hangop).

Als drankje kies ik een droge witte wijn van 'eigen label'. Een makkelijk, lekker wijntje. (Oei, ik mag volgens een eerder gevolgde wijncursus het woord 'wijntje' niet meer gebruiken, maar ik vind het hier toch gezelliger klinken, dus ik blijf erbij. ^_^)

Over de dranken gesproken: de wijnen staan (wederom met de prijs erbij) helder uitgeschreven op een krijtbord voor de villa. Dat is prettig! Even een sprongetje naar het dessert: vriendjelief en ik willen een muscat bestellen, maar die hebben ze niet. De gastvrouw wijst ons vriendelijk op twee opties, waarvan wij de zachtzoete, licht bruisende moscato kiezen. Heerlijk!

Het eten arriveert. De aperatiefhapjes zijn grappig, maar niet heel bijzonder. Een kalfslapje met chutney, couscous met een groentetje erop, en een sushirolletje. Smaken op zich ok, maar na de heerlijke beschrijving van het gerecht '3 kleine, leuke hapjes om uw smaakpapillen alvast wat te laten prikkelen', had ik toch iets meer verwacht aan spanning/creativiteit/smaaksensatie.

Door naar de overige gerechten van het menu: de borden zijn prachtig opgemaakt, worden correct voor je neergezet (evenals de bierglazen, die vriendjelief bestelde) en liggen bóórdevol met voedsel. En eerlijk is eerlijk; alles smaakt goed! Ja, alles. Ik ben zo'n vriendinnetje die ook van alles wat haar vriendje besteld heeft, een hapje wil proeven. Dus ik héb alles geproefd en vond alles goed smaken. De gerechten en de bereiding ervan zijn echter niet erg bijzonder (al vond ik de knapperige kappertjes bij de carpaccio wel èrg verrassend en lekker), maar voor € 32,50 per 3-gangen vind ik het prima gerechten en ach, Villa Velperweg bestaat ook nog niet zo heel lang, dus misschien dat de overstap naar wat spannendere hapjes/ingrediënten/bereidingswijzen nog moet komen.
Over die grote hoeveelheid van voedsel; een strenge criticus zou kunnen zeggen dat die kakofonie aan dingen op het bord ietwat overdone is en dat het de klasse van een gerecht en het restaurant geen goed doet. Daar is iets voor te zeggen. Naast mijn eendenborst liggen er smalle stroken wortel, wat boontjes, wat erwtjes, wat minibloemkooltjes, een groene spread en een aardappelspread op mijn bord. Daarnaast wordt er nog een bakje friet (inclusief mayo, dus geen geneuzel van dat die nog apart besteld/betaald moet worden) en een bakje salade (met rozijntjes, erg lekker!) op onze tafel gezet. Veel dus, heel veel. Maar mij hoor je daar niet over klagen. Lekker veel voedsel. Lekker en veel. Daar is toch niks mis mee? ^_^

Naar binnen voor een toiletbezoek en om te betalen. Ook binnen ziet het er netjes en correct uit. Het toilet is schoon en degelijk, niet chique. Bij het afrekenen word ik goed en vriendelijk geholpen. Niet pretentieus, maar gewoon goed beleefd en oprecht geïnteresseerd in hoe onze avond bevallen is.

Kortom: Villa Velperweg is een fijn restaurant, met lekker, doch niet-zo-bijzonder eten, en een prettige bediening. Hier kom ik zeker nog eens terug! Maar eerst nog even die 3 andere volle Albert Heijn-zegeltjeskaarten opmaken..!

Zwart versus wit?

Het weer in Nederland: Gister wilde ik niet naar buiten, omdat het mij net iets te warm was. Vandaag blijf ik liever binnen, omdat die regen mij niet zo aan staat. Óf het is gloedje heet óf het valt met bakken uit de lucht. Maar nee, daar klagen wij niet over; wij zeeklimaatlanders moeten maar gewoon flexibel zijn.

Dat flexibele kan soms best lastig zijn. Want tegenstellingen zijn niet zo simpel als ze klinken. Bij een tegenstelling denk je al snel aan zwart-wit-denken. Het-één-of-het-ander. Zon of regen. Maar bij veel tegenstellingen die ik tegenkom moeten vaak allebei de opties gelden..
Lastig? Laat het me je uitleggen.

Neem nou het verkeer. Het is uit den boze om op de fiets oordopjes te dragen om een lekker muziekje te luisteren, want dan zou je als fietser het overige verkeer niet kunnen horen. En dat is gevaarlijk! Helemaal mee eens. Het is al gevaarlijk genoeg op de weg.
Maar wat creëren een stelletje techneuten (die waarschijnlijk nog nooit op een fiets hebben gezeten) tegenwoordig?
Geruisloze auto's!
Daar fiets je dan, heel veilig, zonder oordopjes in, om het verkeer te kunnen horen. Er lijkt niks aan de hand, geen verkeer in de buurt, terwijl opeens - NJJIIIEEEOEW - een auto je scheerlings passeert! (Dat 'NJJIIIEEEOEW' is dus de beweging, niet het exacte geluid. Dat geluid voeg je er in je hoofd aan toe. ^_^)
Rare tegenstelling, maar de wereld van tegenwoordig vraagt om beide: de fietser moet alert zijn en mag geen muziek luisteren, terwijl de autorijder geruisloos over de straat mag sneaken.

Ander voorbeeld: Er raken steeds meer mensen werkloos. We willen allemaal, waaronder de overheid, deze mensen graag weer aan het werk hebben. Maar wat is dé trend tegenwoordig?
Automatisering!
Een tegenstelling van jewelste. Maar beide volstrekt waar.
Kassajuffrouwen in de supermarkt worden vervangen door handcomputers waarmee de klant zelf zijn boodschappen kan scannen. Conducteurs worden vervangen door OV-chipkaartpoortjes. Postbodes worden straks alleen nog maar ingezet voor pakketjes, omdat alle post tegen die tijd digitaal verstuurd wordt.

En dan nog de leukste. Uit onderzoek is gebleken dat men niet te veel wil betalen voor producten. We kiezen graag voor aanbiedingen, koopjes, deals. Men koopt liever een voordeelpak rijst voor een lagere prijs in plaats van een heel klein beetje A-merk rijst voor een veel hoger bedrag. Ok, te begrijpen, en herkenbaar.
Maar uit onderzoek is óók gebleken dat we voor luxe artikelen juist bewust méér willen betalen. Zelfs-al-weet-de-consument-dat-het-product-gelijk-is! Dus zelfs als men weet 'Kaviaar Y is exact dezelfde kaviaar als Kaviaar Z', dan kiest men toch liever voor de duurdere kaviaar in het mooie doosje, met de exclusieve naam, dan voor (DEZELFDE!) goedkopere kaviaar in het minder charmante doosje met de pseudo-chique naam.
Hele rare tegenstelling dit. 'Gierig, bij goedkope producten' versus 'Kwistig, bij luxe artikelen'. Wiskundig een logische correlatie - Y (aanzien product) wordt groter, dus X (betaalgrens consument) ook -, maar voor de menselijke psyche lijkt dit ontzettend omgekeerd evenredig.

Zwart-wit denken kan dus niet altijd opgaan. Nu klinkt dat cliché, maar ga bij jezelf maar eens na hoe vaak je toch bewust al bij voorbaat één uiterste kiest. Maar het blijkt nu dus wel dat soms béide uitersten van een tegenstelling net zo waar zijn als het feit dat ik nu al twee dagen 'buiten' vermijd, omdat het me dan weer te warm is en dan weer te nat.. En een grijze guldenmiddenlucht? Nee, dat trekt me ook weer niet... Aaargh! ;)